Μια διαδρομή

Κυριακή μεσημέρι. Ώρα τρείς και δέκα. Σε είκοσι λεπτά φεύγει το λεωφορείο για Ξάνθη. «Πάλι άργησα», σκέφτομαι. Με γρήγορες και αποφασιστικές κινήσεις ετοιμάζομαι και καβαλώντας το ποδήλατο φτάνω στη στάση με τη ψυχή στο στόμα! Επιβιβάζομαι στο λεωφορείο της γραμμής ανακουφισμένος και χαρούμενος που το πρόλαβα. Μετρημένοι στα δάχτυλα οι επιβάτες. «Κυριακή», σκέφτομαι. Κι εγώ εάν δεν υπήρχε αφορμή για «ταξίδι» θα περνούσα ακόμη ένα κυριακάτικο πληκτικό απόγευμα προσπαθώντας να το γεμίσω με κάτι δημιουργικό.

Ενώ το φθινόπωρο περνάει έξω από το παράθυρο του λεωφορείου ξαφνικά με πιάνει ανησυχία εάν κλείδωσα το ποδήλατο! Χάνομαι προς στιγμήν στις σκέψεις μου μέχρις ότου η ερώτηση του εισπράκτορα «Πού πάτε;» μ’ επαναφέρει και πάλι.

Διώχνω τότε κάθε μαύρη σκέψη και αφήνομαι να γευτώ τη χαρά τη διαδρομής. Παρατηρώ τα χωριά όπου υπάρχει ζωη-ρή κίνηση εν αντιθέσει με την νεκρή –τις Κυριακές- πόλη της Κομοτηνής. Εδώ οι άνθρωποι δείχνουν να γιορτάζουν την ημέρα της –προ μνημονίου επονομαζόμενης- αργίας. Μαζεμένοι σε σπίτια ξεχασμένων γερόντων και σε ντελικάτες ταβέρνες κάνουν πράξη τη σχόλη.

Καρέ-καρέ περνούν από το παράθυρο εικόνες. Όμορφες εικόνες της ελληνικής υπαίθρου.

Στο Σώστη ο κόσμος μαζεύει ελιές για να εξασφαλίσει το επιούσιο λάδι της χρονιάς. Στον Πολύανθο κάτι γεροντάκια απολαμβάνουν τον ήλιο στον καφενέ της πλατείας. Επόμενος σταθμός, ο Ίασμος. Ποδήλατα παντού και κόσμος κουβαλά ξύλα για τον χειμώνα που παραμονεύει.

Επαρχιακή οδός Κομοτηνής- Ξάνθης. Μέσω Ιάσμου. Κυριακάτικο μποτιλιάρισμα; Μα πως γίνεται; Ορδές από νταλίκες. Ουρές τα αυτοκίνητα. Τα διόδια έσβησαν το όνειρο της Εγνατίας…

Κοπτερό-Αμαξάδες. Για δες πώς μεγάλωσαν έτσι τα χωριά! Προσπαθούν άραγε να αντιγράψουν το αστικό μοντέλο των πόλεων; Οι κατακόκκινες κεραμοσκεπές των σπιτιών κρύφτηκαν από το γκρίζο μπετόν τριώροφων και τετραώροφων οικοδομών.

Χωριά -τα περισσότερα- μεταναστών στη Γερμανία. Μια ζωή δουλειά στις φάμπρικες για να φτιάξουν σπίτι στην πατρίδα. Να αφήσουν ένα σπίτι στα παιδιά. Μα τα παιδιά άφησαν τη σκέπη του πατρικού και ξενιτεύτηκαν κι αυτά. Ήρθε η σειρά τους. Κύκλους κάνει η ζωή…

Το Σούνιο οριοθετεί τα γεωγραφικά σύνορα. Ο νομός Ξάνθης μας καλωσορίζει. Οι καμινάδες των σπιτιών στροβιλίζονται και εκπέμπουν σήματα καπνού, σημάδι ότι το κρύο έκανε την εμφάνισή του.

Ο ήχος του κινητού μου αποσπά για λίγο από το κοίταγμα του κόσμου που χάνεται και σβήνει στο γρήγορο πέρασμα της διαδρομής. Προσπαθώντας η μνήμη να αποτυπώσει όσα θωρεί η ματιά , κλείνει η φωνή του τηλεφώνου,  ενώ τα χωριά φεύγουν το ένα πίσω από το άλλο.

«Συγνώμη, ποιο χωριό περάσαμε μετά το Σούνιο;» ρωτώ τον διπλανό μου; «Δεν πρόσεξα» μου λέει. Την επόμενη φορά πρέπει να προσέξω καλύτερα. Είχε ένα υπέροχο πετρόκτιστο σχολείο. Και δίπλα του ένα ερειπωμένο σπίτι.  Χαραγμένες στον μισογκρεμισμένο τοίχο του τρεις λέξεις: «Όλα είναι δρόμος». Όλα συνωμοτούν κι όλα μπερδεύονται γλυκά μες του δρόμου τα μισά.

Λευκόπετρα, Κιμμέρια και ο οδηγός δείχνει να πατάει όλο και περισσότερο το γκάζι. Μπροστά μας ξεπροβάλλει κιόλας η Ξάνθη και το τραγούδι που ακούγεται από το ραδιόφωνο λίγο πριν αποβιβαστούμε από το λεωφορείο, για κάποιον ανεξήγητο λόγο ήρθε την κατάλληλη ώρα να μας προτρέψει: «Άνοιξε λίγο τα μάτια γύρω είναι κόσμος που σ’ αγαπάει».

Απόγευμα Κυριακής, αργά και νωχελικά τα περπατήματα των περαστικών. Μαμάδες με καρότσια, ο καιρός ενδείκνυται ακόμη για βόλτα. Τα μαγαζιά ανοιχτά ενώ αφίσες παντού στις κολώνες με τη Μελίνα να παρακινεί  τους καταστηματάρχες  «Jamais le dimanche» («Ποτέ την Κυριακή»)! Στην πλατεία έχει μαζευτεί κόσμος γύρω από τον εθνικά υπερήφανο στρατό. Η μπάντα παιανίζει εμβατήρια για την υποστολή της σημαίας.Η κίνηση προς την παλιά πόλη θεριεύει. Η πλατεία Αντίκα "αναγεννάται" μέσα από τα καφέ. Τα ραντεβού πλέον δίνονται εδώ! Δε θα τραβάει πλέον η παραλία… Μαζί με τις εποχές αλλάζουν προφανώς και οι συνήθειες.

Λίγοι είναι εκείνοι που κάνουν βόλτα στα δαιδαλώδη μα υπέροχα πλακόστρωτα σοκάκια της παλιάς πόλης. Μια φθινοπωρινή σονάτα στέλνει τις νότες της με το θρόισμα των φύλλων. Ακολουθώ το ποτάμι μέχρι εκεί που θα με πάει. Πίσω στο χρόνο και στο μέλλον. Στην αρχή του τέλους.

Το μυστικό, κι όπως όλα τα καλά κρυμμένα μυστικά είναι μπροστά στα μάτια μας…

Το δρόμο άμα γνώρισες γνωρίζεις την αλήθεια.

Κομοτηνή - Ξάνθη * / Νοέμβριος 2013

*Μέσω Ιάσμου, με το λεωφορείο της γραμμής

Μπάμπης Καλπάνης