Δημήτρης Κανακίδης: ένας ξεχωριστός κουκλοποιός από την Κομοτηνή

Δημιουργεί φανταστικές κούκλες από πολυμερικό πηλό

Πλάθει με τα χέρια του εκπληκτικές δημιουργίες και δίνει μορφή σε μικρά αντικείμενα όπως ένα μπρελόκ προβατάκι μέχρι μεγάλου μεγέθους κούκλες. Πρόκειται για τον Δημήτρη Κανακίδη, έναν ξεχωριστό και ταλαντούχο δημιουργό μικρογλυπτικής από την Κομοτηνή που κατασκευάζει χειροποίητες κούκλες από πολυμερικό πυλό.

Πρωτότυπες και μοναδικές οι δημιουργίες του, διαφέρουν από τις συνηθισμένες κούκλες που γνωρίζουμε. Εμπνευσμένες κυρίως από φιγούρες κόμικς, που είναι και η αγαπημένη του θεματική, όλες οι κούκλες του είναι δημιουργημένες με χιουμοριστικές απεικονίσεις σε μορφή καρικατούρας όπου παρά την αστεία μορφή και την υπερβολή ή διαστρέβλωση τη βασικής ουσίας του προσώπου καταφέρνει να δημιουργήσει μια εύκολα ευπροσδιόριστη οπτική ομοιότητα.

Σε όλες τις κούκλες του τα πάντα είναι χειροποίητα. Από τα ρούχα μέχρι τα παπούτσια και από τα κοσμήματα μέχρι τα τσιγάρα. Στις κατασκευές του χρησιμοποιεί καθετί που θα κατέληγε στη σακούλα της ανακύκλωσης κάνοντας πράξη την επανάχρηση των υλικών και στην τέχνη. Δημιουργεί για την κάθε μια ένα ξεχωριστό σύμπαν που την περιβάλλει καθώς την τοποθετεί στο δικό της κουτί-περιβάλλον και με τον κατάλληλο φωτισμό.

Κούκλες καρικατούρες με πιο αναγνωρίσιμες εκείνες του Einstein, του Doctor House, το “The phantom duck's car”, του Bob Marley, ενός Cowboy και τις χυμώδεις κυρίες του κολομβιανού ζωγράφου Φερνάντο Μποτέρο.

Μεγάλο όνειρο του Δημήτρη είναι να δημιουργήσει ένα “stop motion animation” που του ευχόμαστε να το καταφέρει γιατί το αξίζει.

Πολυμερικός πηλός: η ανακάλυψη, η αγάπη και η εξέλιξη

Η ανακάλυψη του υλικού από τον ίδιο έγινε εντελώς τυχαία. Ήταν το 1997 όταν ο Δημήτρης πήγαινε στο λύκειο. «Καθόμασταν σπίτι με μια φίλη μου, εκείνη χρησιμοποιούσε πολυμερικό πηλό για να φτιάχνει κοσμήματα, μου κίνησε την περιέργεια το υλικό και δοκίμασα να φτιάξω κι εγώ ένα μπρελόκ. Αυτά που έφτιαχνα αρχικά ήταν μικρά, στα 4 με 5 εκατοστά και τα μοίραζα στους φίλους και τους γνωστούς. Έπειτα έφυγα στην Αγγλία για σπουδές και περνούσα την ώρα μου έτσι στην εστία. Ήταν κάτι που το αγάπησα και εξελίχθηκε». 

Από μικρός του άρεσαν πολύ τα κόμικς ενώ καταλυτικό ρόλο θεωρεί ότι έπαιξαν οι επιρροές από το οικογενειακό του περιβάλλον. «Είχα επιρροές από τον αδερφό μου, ο οποίος ζωγράφιζε και άρχισα να ζωγραφίζω κι εγώ. Έπειτα πήγα στη δουλειά του πατέρα μου που είχε να κάνει με κουφώματα αλουμινίου, εκεί είχα πολλές επαφές με εργαλεία και έμαθα να χρησιμοποιώ τα πάντα. Οπότε αυτό με βοήθησε να βρίσκω καινούργιους τρόπους στο πως να δημιουργώ κούκλες, πώς να τις στήνω, να τις δίνω κίνηση, πώς να ενώνω και να χρησιμοποιώ τα υλικά. Άρα, είναι μια σειρά πραγμάτων το παρελθόντος που με οδήγησαν σ’ αυτό».

Όλα ξεκινούν από την έμπνευση

Αγαπημένη του θεματική είναι τα κόμικς και οι ταινίες animation ενώ για εκείνον όλα ξεκινούν από την έμπνευση,  «αν δε δω κάτι να μου αρέσει και να πω ότι αυτό θέλω να το φτιάξω είναι λίγο δύσκολο να καθίσω να ασχοληθώ».  Η δημιουργία για εκείνον είναι και θέμα ψυχολογίας καθώς όπως αναφέρει «αν δεν είμαι καλά δεν πρόκειται να κάνω τίποτα. Από εκεί και πέρα από τη στιγμή που θα δω κάτι είναι να σαν να το έχω φτιάξει ήδη μέσα στο μυαλό μου».

Ο ίδιος αντλεί έμπνευση από οτιδήποτε μπορεί να πέσει στην αντίληψη του. Όπως λέει χαρακτηριστικά «τα πάντα είναι έμπνευση για μένα. Από κάποιο πρόσωπο της καθημερινότητάς μου, από τους φίλους μου ενώ πολλές φορές παρατηρώ και τι υπάρχει μέσα στο περιβάλλον μιας ταινίας».

Οι κούκλες που δημιουργεί είναι όλες πρωτότυπες, άλλωστε δεν έχει δημιουργήσει ποτέ την ίδια κούκλα παρά μόνο σε παραλλαγές. Το σύνηθες μέγεθος που έχουν οι κούκλες του είναι στα 40 εκατοστά και οτιδήποτε ανακυκλώσιμο προϊόν υπάρχει αποτελεί για εκείνον την πρώτη του ύλη. 

Ο χρόνος που απαιτείται ποικίλει ανάλογα με την κούκλα, ο ίδιος συνήθως χρειάζεται γύρω στις 20 ημέρες αλλά υπάρχουν και κατασκευές-δημιουργίες που του πήραν και κάτι παραπάνω από μήνα μέχρι να ανακαλύψει το πως θα γίνουν. «Αυτό που απαιτεί αρκετό χρόνο είναι να ανακαλύψεις πως τελικά θα φτιάξεις αυτό που θέλεις. Αυτό είναι που με ιντριγκάρει κιόλας και γι’ αυτό δεν το βαριέμαι ποτέ, το ότι υπάρχει η χαρά της ανακάλυψης μέσα σ’ όλη αυτή τη διαδικασία και δεν είναι μόνο ο πηλός, δεν είναι μόνο η ίδια καθ’ αυτή η δημιουργία».

Το κόστος των υλικών δεν είναι μεγάλο αλλά απαιτεί να αφιερώσεις αρκετό χρόνο. «Είναι δύσκολο υλικό για να το δημιουργήσεις και να το πλάσεις». Όλα τα έργα που φτιάχνει δε βασίζονται μόνο στον πηλό. Οι κούκλες του φοράνε ρούχα κανονικά για τα οποία χρησιμοποιεί παλιά υφάσματα ή αγοράζει καινούργια, τα ράβει και τα φέρνει στα μέτρα τους.

Όλη η διαδικασία γίνεται εξολοκλήρου από τον ίδιο, το μόνο που αγοράζεται σαν υλικό είναι ο πηλός και τα μαλλιά, τα οποία όπως μας εκμυστηρεύεται «είναι υλικό που δε μπορείς να το φτιάξεις για να φαίνεται ρεαλιστικό και έτσι τα αγοράζω από το εξωτερικό, όλα τα υπόλοιπα όμως τα δημιουργώ μόνος μου στο χέρι». Δημιουργεί έναν ολόκληρο σκηνικό κόσμο στον οποίο ζει η κούκλα του, «δημιουργώ τη βιτρίνα της που είναι χειροποίητη και φωτιζόμενη και συνήθως έχει μέσα και το περιβάλλον στο οποίο ζει η κούκλα. Δηλαδή, εάν κάποιος είναι μέσα σ’ ένα γραφείο τότε και η βιτρίνα της θα έχει καρέκλες, βιβλία για να φαίνεται πιο ρεαλιστική. Ζωντανεύει η κούκλα μ’ όλο αυτό το σκηνικό».

«Κριτήριο για να αγοράσω ένα προϊόν η συσκευασία του (!) »

Τα τελευταία χρόνια κριτήριο για να αγοράσει προϊόντα από το μάρκετ είναι η συσκευασία τους. «Το σαμπουάν να έχει ωραίες καμπύλες σαν συσκευασία, κάποιο κουτάκι που μπορεί να είναι από διάφανο πλαστικό που θέλω να το χρησιμοποιήσω για κάποιο τζαμάκι. Οτιδήποτε! Πρώτα κοιτάω το σχήμα εάν με βολεύει, αν θα μπορούσα να το χρησιμοποιήσω και μετά το προϊόν! Είναι δευτερεύον το τι προϊόν πάω να αγοράσω!».

Στη θέα ενός αντικείμενου κατευθείαν και εντελώς αυθόρμητα θα το σχηματοποιήσει στο μυαλό του σε κούκλα, «δεν το επιδιώκω αλλά οτιδήποτε και εάν κοιτάξω το φαντάζομαι σαν μια μορφή που μπορεί να πάρει επάνω σε μια κούκλα ή στο περιβάλλον της».

Όλη η ενασχόληση του ήταν κάτι που ξεκίνησε σαν χόμπι. Ο ίδιος παραδέχεται πως ακόμη και τώρα παραμένει χόμπι για τον ίδιο καθώς «επαγγελματικά δυσκολεύομαι να το κάνω. Πλέον δέχομαι και παραγγελίες και νιώθω πολλές φορές ότι καταπιέζομαι, δηλαδή δε μπορώ να κάνω αυτό που εγώ φαντάζομαι αλλά πρέπει να κάνω κάτι που μου ζητάει κάποιος. Ωραίο είναι, μου αρέσει αλλά από την άλλη δε μπορώ να κάνω αυτό που προστάζει η φαντασία μου. Μου αρέσει η ελευθερία. Θα θελα να νιώθω περισσότερο ελεύθερος σ’ αυτό που κάνω».

Η καλύτερη ευχή για εκείνον θα ήταν εάν κάποια στιγμή καταφέρει να αφιερώνει όλο του τον χρόνο σ’ αυτό γιατί όπως υποστηρίζει εκ των πραγμάτων τώρα δε γίνεται. «Παρόλο που υπάρχουν παραγγελίες δεν αρκεί για να μπορείς να κάνεις ένα πρόγραμμα στη ζωή σου για να μπορείς να καθορίζεις την καθημερινότητά σου».

«Εάν δεν έχεις αγάπη και όρεξη, όσο ταλέντο και να έχεις δεν αρκεί από μόνο του». 

Όλη αυτή η διαδικασία της δημιουργίας απαιτεί πολλή υπομονή, αγάπη και μεράκι αλλά σίγουρα και ταλέντο. Ο Δημήτρης από την πλευρά του είναι αρκετά σεμνός και επιμένει ότι θέλει απλά αγάπη και όχι ταλέντο.

«Είναι καθαρά θέμα αγάπης και ενασχόλησης με το αντικείμενο. Αν αγαπάς κάτι και ασχοληθείς μαζί του, θα τη βρεις την άκρη και θα το κάνεις και καλά. Υπάρχουν άνθρωποι που σίγουρα γεννιούνται με ταλέντο, το έχουν έμφυτο αλλά πάρα πολλά πράγματα στη ζωή είναι τελικά και θέμα το να κυνηγήσεις κάτι που σου αρέσει.  Εάν δεν έχεις αγάπη και δεν έχεις όρεξη, όσο ταλέντο και να έχεις δεν αρκεί από μόνο του.  Ακόμη και καλός ποδοσφαιριστής να είσαι εάν δεν κάνεις προπονήσεις δεν υπάρχει περίπτωση να εξελιχθείς. Όταν έχεις ταλέντο έχεις ένα προβάδισμα σε σχέση με τους άλλους όμως κάποιος που δεν έχει ταλέντο, εάν το αγαπάει περισσότερο από εσένα και το κυνηγήσει είναι σίγουρο ότι θα σε προσπεράσει κάποια στιγμή όσο ταλέντο και να έχεις».

Όταν αγοράζει κάποιος μια κούκλα του, τότε ο Δημήτρης  δίνει κι ένα cd όπου εκεί περιγράφει βήμα-βήμα όλη τη δημιουργική διαδικασία. «Ουσιαστικά είναι ένα βίντεο όπου υπάρχει επεξήγηση κάτω από τις φωτογραφίες για να καταλάβει πως δημιουργήθηκε αυτό που έχει στα χέρια του. Αγοράζοντας κανείς μια κούκλα, αυτό που θα εκτιμήσει περισσότερο από το τελικό αποτέλεσμα είναι η συνειδητοποίηση ότι δημιουργείται από το μηδέν η κάθε κούκλα». 

Η πρώτη του προσπάθεια να φτιάξει μια καρικατούρα σε τρισδιάστατη μορφή

«Τίποτα δε μου φαίνεται απίθανο και προχωρημένο καθώς η φαντασία μου οργιάζει» μου αναφέρει καθώς τον ρωτάω για την πιο ασυνήθιστη και ιδιαίτερη παραγγελία που έχει δεχτεί. Η πιο ιδιαίτερη κατασκευή που έφτιαξε ωστόσο,  ήταν το αυτοκινητάκι του  Phantom Duck που του ζήτησε ο αδερφός του κολλητού του,  καθώς αυτό ξέφευγε από τις υπόλοιπες δημιουργίες του.

Ο ίδιος παραδέχεται ότι ο κόσμος έχει πολύ ωραίες ιδέες για να κάνει δώρα στα αγαπημένα του πρόσωπα. «Η αλήθεια είναι ότι εμπνέομαι πολλές φορές και από τις ιδέες του κόσμου».  Μια φίλη του ζήτησε να της φτιάξει να κάνει το αγόρι της ντυμένο «Μικρό πρίγκιπα» ενώ για ένα ζευγάρι από τη Θεσσαλονίκη δημιούργησε καρικατούρες ενός Ροκά να παίζει ηλεκτρική κιθάρα και της Μαντόνα να χορεύει μπροστά του με τα περίεργα ρούχα από το  “Like a Virgin”.  

Η πρώτη του προσπάθεια να φτιάξει μια καρικατούρα σε τρισδιάστατη μορφή ήταν του φίλου του, του Κομοτηναίου Παραολυμπιονίκη Αλεξ Ταξιλδάρη. «Είναι η πρώτη κούκλα που ουσιαστικά είναι κάποιος γνωστός. Ήταν η πρώτη μου προσπάθεια του να θέλω να είναι αναγνωρίσιμη σαν κούκλα χωρίς να πω ότι είναι ο Άλεξ. Σαν πρώτη απόπειρα με ικανοποίησε αλλά θεωρώ πως σαν κολλητός μου αξίζει κάτι καλύτερο!».

Η απομόνωση για δημιουργία και η ανταπόκριση του κόσμου

Η δημιουργική περίοδος είναι μια περίοδος κλειστή για εκείνον και μοναχική καθώς εξαφανίζεται από τους πάντες και δεν απαντά στα τηλέφωνο γιατί δε θέλει να χάσει ούτε λεπτό από τη μαγεία της δημιουργίας. «Δεν κλείνομαι στον εαυτό μου με την έννοια ότι δε θέλω να επικοινωνώ με κανέναν. Εντελώς αυθόρμητα, την ώρα που δουλεύω και με παίρνουν τηλέφωνο οι φίλοι μου, δε θέλω να χάσω χρόνο ούτε καν για να απαντήσω και να πω ότι έχω δουλειά! Αυτό βέβαια είναι άδικο για τους φίλους μου αλλά δε μπορώ να σταματήσω εκείνη την ώρα, είναι σα να είμαι στο δικό μου κόσμο που έχω δημιουργήσει και δε θέλω να βγω από εκεί».

Εξαρχής ο ίδιος στόχευε στο κοινό του εξωτερικού καθώς όπως ομολογεί «δε μπορούσα να φανταστώ ότι στην Ελλάδα θα μπορούσε κάποιος να διαθέσει ένα ποσό για κάτι που ουσιαστικά δεν είναι είδος πρώτης ανάγκης εν καιρώ κρίσης. Γι’ αυτό τον λόγο στόχευα στο εξωτερικό με τη δημιουργία μιας σελίδας γιατί ουσιαστικά εκεί είναι το κοινό που απευθύνομαι. Τελικά υπήρχε ανταπόκριση όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και εδώ στην Κομοτηνή που είναι μικρή πόλη και παρόλα αυτά ο κόσμος με τιμάει με το να μου δίνει τα χρήματα του για να κάνει κάτι που του αρέσει. Είναι μεγάλη τιμή για μένα και το εκτιμάω απεριόριστα».

Σημείο σταθμός ώστε να ξεκινήσει να πουλά τις κούκλες του ήταν μια κοπέλα που γνώρισε από την Αθήνα, «μπήκα στη διαδικασία να φτιάχνω μαζί της κούκλες και να τις πουλάμε από κοινού. Μου έδωσε το έναυσμα να δω την κατασκευή της κούκλας πιο επαγγελματικά. Να εξελιχθώ, να γίνω καλύτερος και με τη βοήθεια της προχωράμε».

Η πρώτη έκθεση και επαφή με το ευρύ κοινό

Η πρώτη φορά που ήρθε σε επαφή με το κοινό της Κομοτηνής ήταν πριν 2 χρόνια στο πλαίσιο της έκθεσης “Θρακών Καλλιτεχνών” ενώ μόλις πέρυσι έκανε την πρώτη ατομική του έκθεση  στο πλαίσιο των “Ελευθερίων” της πόλης. «Γέμισα τον χώρο κούκλες και η ανταπόκριση ήταν πέρα από κάθε φαντασία , ήμασταν από το πρωί μέχρι αργά το βράδυ γιατί συνεχώς ερχόταν κόσμος».

Εκείνα που έγιναν ανάρπαστα ήταν τα προβατάκια-μπρελόκ του.  «Ήταν από τα πρώτα που άρχισα να φτιάχνω. Θέλησα να φτιάξω κάτι ιδιαίτερο λόγω της έκθεσης και ξεκίνησα να τα ντύνω με αποκριάτικες στολές. Αρέσανε πολύ στον κόσμο και τις ώρες που έφευγα από την έκθεση υποτίθεται να ξεκουραστώ, έφτιαχνα προβατάκια». 

Τον προσεχή Μάιο- με αφορμή τον εορτασμό των Ελευθερίων- επιδιώκει να δημιουργήσει στην Κομοτηνή μια διαφορετική έκθεση από την περσινή. Επιθυμεί λοιπόν και φέτος να εκθέσει τις δημιουργίες του εάν εκδηλωθεί το ανάλογο ενδιαφέρον, πράγμα που θεωρεί δεδομένο λόγω και της άριστης συνεργασίας και της αμέριστης υποστήριξης που έτυχε από την αντιπρόεδρο της Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης Πολιτισμού, Αθλητισμού και Ανάπτυξης του Δήμου Κομοτηνής,  Νατάσσα Λιβεριάδου.

«Θέλω να την οργανώσω σωστά ώστε να είναι περισσότερο event με μουσική και φώτα. Να μπαίνει κάποιος σ’ ένα περιβάλλον που να τον κάνει να ξεχνά τον έξω κόσμο και όχι ένας χώρος απλά φωτισμένος με πέντε κούκλες μέσα. Θα ήταν καλό να δει κάποιος και το πως φτιάχνεται για να καταλάβει πόσο ιδιαίτερη είναι η κάθε κούκλα. Έτσι θέλω να υπάρχει και μια μορφή παρουσίασης στην έκθεση όπου θα  φαίνεται η διαδικασία της δημιουργίας της κάθε κούκλας, καθώς είναι βασικό ώστε να εκτιμήσει κανείς αυτό που βλέπει».

Το μεγαλύτερο όνειρο του είναι το stop motion animation

Μεγάλο όνειρο του Δημήτρη είναι η δημιουργία stop motion animation. «To animation είναι καθαρά υπολογιστής ενώ αντίθετα στο stop motion οι κούκλες υπάρχουν, δηλαδή είναι δημιουργημένες στο χέρι τις περισσότερες φορές» όπως εξηγεί. Το stop motion animation είναι animation αληθινών αντικειμένων, μαριονετών, πηλού κλπ. Για να καταλάβουμε καλύτερα φέρνει για παραδείγματα την «Νεκρή νύφη» του Tim Barton και το «ParaNorman».

«Παρουσιάζονται αντικείμενα -εν προκειμένω οι κούκλες (μια σκηνή)- σε κίνηση χωρίς όμως να κινούνται σε πραγματικό χρόνο. Ενώνουν τις φωτογραφίες και δίνουν κίνηση στην κούκλα. Αποτελούνται από πολλές διαδοχικές φωτογραφίες, οι οποίες σε προβολή μεγάλης ταχύτητας σχηματίζουν την ψευδαίσθηση την κίνησης. Κάθε μικρή κίνηση αποτελείται από πολλές φωτογραφίες, καθώς όσο πιο πολλά κάδρα εναλλάσσονται στο δευτερόλεπτο, τόσο πιο ομαλή και αληθινή φαίνεται η κίνηση, και κατά συνέπεια καλύτερο το αποτέλεσμα».

Έκθεση κούκλας στην Αθήνα

Από τις 8 Μαρτίου και για δυο εβδομάδες ο Δημήτρης Κανακίδης θα συμμετέχει σε έκθεση χειροποίητης κούκλας από πολυμερικό πηλό στον εκθεσιακό χώρο του Booze Cooperativa που στεγάζεται στο τριώροφο νεοκλασικό κτήριο επί της οδού Κολοκοτρώνη 57 στην Αθήνα. Ένας ζωντανός χώρος, μία ανοικτή λέσχη, ανταλλαγής ιδεών και συνάντησης ανθρώπων που μοιράζονται τις ίδιες καλλιτεχνικές φιλοσοφικές και πνευματικές ανησυχίες, δημιουργώντας ένα πλαίσιο συνεργασίας μα και δημιουργίας σε όλα τα πεδία της έκφρασης.

Στην έκθεση θα συμμετέχει με άλλες τρεις κουκλοποιούς, μία από την Αλεξανδρούπολη και άλλες δυο από την Αθήνα. Μια πρωτόγνωρη εμπειρία και για τον ίδιο καθώς δεν έτυχε μέχρι τώρα να εκθέσει μαζί με άλλους δημιουργούς κούκλας στον ίδιο χώρο και είναι κάτι που το περιμένει με αγωνία.

Που μπορείτε να δείτε τις δημιουργίες του

Μπορείτε να θαυμάσετε τις κούκλες του Δημήτρη Κανακίδη αλλά και να παρακολουθήσετε καρέ καρέ μέσα από φωτογραφίες τις δημιουργίες του στη σελίδα «Deep sheep dolls» στο facebook : https://www.facebook.com/deepsheepdolls?fref=ts

Καθώς επίσης και στο etsy ένα portal αποκλειστικά για χειροποίητες δημιουργίες όπου ο Δημήτρης εκθέτει τρία έργα του: http://www.etsy.com/people/DeepSheepDolls?ref=ls_profile

Μπάμπης Καλπάνης

Δημοσιεύτηκε στην Kulturosupa