Γιορτές Παλιάς Πόλης Ξάνθης: αυλαία και αποτίμηση

Έπεσε και για φέτος η αυλαία για τις Γιορτές Παλιάς Πόλης της Ξάνθης. Τις Γιορτές που αποτελούν πλέον θεσμό (έχουν καθιερωθεί από το 1991) στα δρώμενα της Θράκης και οργανώνονται σε έναν από τους πιο παλιούς, τους πιο μεγάλους και τους πιο όμορφους αστικούς παραδοσιακούς οικισμούς στην Ελλάδα.

Στο μονοπάτι της γνωριμίας με τον παραδοσιακό οικισμό, «οδηγοί» του και ψυχή των γιορτών είναι τα μέλη των πολυάριθμων Συλλόγων. Οργανώνουν «κουτούκια», γωνίες σπαρμένες μέσα στην παλιά πόλη με σήμα κατατεθέν την ψησταριά και το κρασοβάρελο και προσκαλούν τον κόσμο να περπατήσει στα καλντερίμια, να θαυμάσει την ομορφιά του παραδοσιακού, να γνωρίσει από κοντά την κληρονομιά του και φυσικά να γλεντήσει μέχρι πρωίας στα προσωρινά στέκια τους.

Με επίκεντρο την πλατεία Μητροπόλεως (κεντρική σκηνή) αλλά και την Νεανική-Εναλλακτική Σκηνή στη Βασιλίσης Σοφίας και Ύδρας, η παλιά πόλη γιόρτασε και φέτος, δημιουργώντας παράλληλα και αυτοσχέδιες "σκηνές" για θεάματα ξεχωριστούς ενδιαφέροντος σε δρόμους, πάρκα και χώρους πολιτισμού. 

Η εικόνα των γιορτών: Τα σοκάκια κάθε βράδυ «πνίγονται» μέσα στη φασαρία, την κάπνα και την πολυκοσμία. Οι μπάντες παίζουν μουσική. Οι καλλιτέχνες εκθέτουν τη δουλειά τους. Θέατρο, εκθέσεις ζωγραφικής και φωτογραφίας, βιβλίου, κοσμήματος και διακοσμητικής, λογοτεχνικές βραδιές, κινηματογράφος, αφιερώματα, δημιουργικά εργαστήρια, χορευτικά συγκροτήματα συνθέτουν το όμορφο αυτό σκηνικό.

Οι γιορτές με το πέρασμα των χρόνων πέτυχαν το στόχο τους αφού όλοι οι πολίτες και επισκέπτες της πόλης συμμετέχουν στη γιορτή αυτή του τέλους του καλοκαιριού, όπου η Ξάνθη αρχίζει και πάλι να ξαναζωντανεύει με τα χίλια χρώματα που της δίνει η φύση του φθινοπώρου, με τους ήχους, τα αρώματα και τη ζωντάνια των ανθρώπων της.

Φέτος αποδείχτηκε ότι δεν χρειάζονται πολύ ηχηρά ονόματα για να προσελκύσουν τον κόσμο. Πέραν από γνωστά ονόματα της ελληνικής μουσικής (συναυλίες των Μανώλη Μητσιά, Ελένης Βιτάλη, Ζωής Παπαδόπουλου, Domenica), το φετινό πρόγραμμα έδωσε μεγαλύτερη έμφαση στις τοπικές καλλιτεχνικές δυνάμεις κι έτσι παρά τα πολύ στενά οικονομικά πλαίσια οι Γιορτές, βασιζόμενες στο κέφι και τη δημιουργικότητα των Ξανθιωτών, στέφθηκαν και φέτος από επιτυχία καθώς κατόρθωσαν και προσέλκυσαν αν και σε περίοδο κρίσης πολλούς επισκέπτες από γειτονικές πόλεις.

Άλλωστε η συμμετοχή της νεολαίας έκανε τη διαφορά δίνοντας βήμα στο τοπικό καλλιτεχνικό δυναμικό που ουσιαστικά πήρε στους ώμους του το μουσικό μέρος των εκδηλώσεων αλλά και στους εικαστικούς δημιουργούς που ήταν οι κύριοι εκφραστές της εικαστικής και πολιτιστικής δημιουργίας της πόλης.

Ο κόσμος φέτος, απ’ ότι φάνηκε, ήθελε να ξεφύγει απ’ όλο αυτό το αρνητικό κλίμα που επικρατεί. Οι μέρες των γιορτών ήταν μια καλή εκτόνωση και οι σύλλογοι αναβίωσαν το γλεντζέδικο κλίμα της παλιάς λαμπρής εποχής.

Οι χοροί κράτησαν καλά και φέτος! Ένα γλέντι τρικούβερτο στήθηκε και ξεδιπλώθηκε σε όλες τις μεριές της παλιάς πόλης, πανηγύρια με σκοπούς, τραγούδια και κέφι στα σοκάκια, τις αυλές και κάτω από πλατάνια!

«Με χορούς κυκλωτικούς κι άλλο τόσο ελεύθερους σαν ποταμούς, πάντα ν' ανταμώνουμε και να ξεφαντώνουμε βρε», οι στίχοι του Νιόνιου περιγράφουν  με το καλύτερο τρόπο το κλίμα που επικρατούσε όλες τις βραδιές.

Οι Γιορτές βαδίζουν στο γνωστό μοντέλο (σουβλάκι συνοδευόμενο με ρετσίνα ή τσίπουρο) που εγγυάται το μίνιμουμ της επιτυχίας τους, παράλληλα με τον εμπλουτισμό του πολιτιστικού σκέλους.

Έχουν χαρακτηριστεί –ίσως και εύστοχα- ως «σουβλακιάδα» και όλο και πιο πολλοί ενοχλούνται από το γεγονός ότι τα σουβλάκια και η τσίκνα είναι η ραχοκοκαλιά των εκδηλώσεων! Έτσι το πιο ευφυές και παράλληλα σαρκαστικό μότο που επικράτησε φέτος και αποτυπώνεται και φωτογραφικά ήταν το «Keep Souvlaking – Ο Πολιτισμός ανοίγει την όρεξη»!

Από την πλευρά των κατοίκων της Παλιάς Πόλης δεν έλειψαν και τα παράπονα.  Πιο συγκεκριμένα ο Σύλλογος για την Αναβίωση και την Προστασία του Παραδοσιακού Οικισμού χαρακτήρισε τις γιορτές «πανηγύρι» που προσβάλει αισθητικά την παλιά πόλη και έκανε λόγο για «τρομοκρατία» να επικρατεί επί ένα 10 ήμερο η τσίκνα από τα σουβλάκια από τις …γιορτές δήθεν Πολιτισμού!

«Οι μουσικές εκδηλώσεις και ο θόρυβος δεν μπορούν να γίνουν ανεκτά επί δέκα μέρες» επισήμαναν οι αγανακτισμένοι κάτοικοι, ζητώντας οι θορυβώδεις εκδηλώσεις να βρεθούν εκτός οικισμού και στην Παλιά Πόλη να υπάρχουν κυρίως ήπιες δραστηριότητες ώστε να δίνεται η δυνατότητα στους επισκέπτες να περιδιαβαίνουν και να γνωρίζουν τον παραδοσιακό οικισμό.

Εν κατακλείδι…

-Σήμερα είκοσι δύο χρόνια μετά από την πρώτη διοργάνωση, οι Ξανθιώτες υπερήφανα μιλούν για το παραδοσιακό τους «στολίδι», απαιτούν να διαφυλαχτεί ως κόρη οφθαλμού και επιδεικνύουν τα αναστηλωμένα πανέμορφα αρχοντικά της αλλοτινής εποχής. Άλλωστε οι γιορτές γεννήθηκαν από την αγωνία να διασωθεί ο παραδοσιακός οικισμός. Και όσο το έργο της ανάδειξης και αξιοποίησης του συνεχίζεται τόσο ανανεώνουν το ετήσιο ραντεβού τους με τις χιλιάδες των επισκεπτών κάθε πρώτη εβδομάδα του φθινοπώρου και ατενίζουν με αισιοδοξία το μέλλον της Παλιάς πόλης.

- Ο κορεσμός των αισθήσεων από την τσίκνα και τους θορύβους! Η αίσθηση που σου μένει: γεμίζει το μάτι σου ψησταριές και η μύτη σου μυρουδιές!

-Είναι σημαντικό να κρατηθεί μια ισορροπία ανάμεσα στα δύο «πρόσωπα» των γιορτών που είναι το λαϊκό γλέντι και η πολιτιστική παραγωγή. Δεν πρέπει το ένα να λειτουργεί εις βάρος του άλλου. Πολύ σημαντικό είναι η ποιότητα , η ποικιλία και το επίπεδο των πολιτιστικών εκδηλώσεων που αφορούν είτε τις εκθέσεις καλλιτεχνών είτε τις συναυλίες είτε το θέατρο. 

-Γιορτές Παλιάς Πόλης δεν είναι μόνο το σουβλάκι! Ωστόσο κάποιοι το θεωρούν εύκολο τρόπο να βγάζουν χρήματα ψήνοντας σουβλάκια, κάποιοι που αυτοαποκαλούνται «πολιτιστικοί σύλλογοι», εκμεταλλευόμενοι χώρους και δωρεάν παροχές του Δήμου καθώς και την φήμη των γιορτών. Οι περισσότεροι από τους συλλόγους θεωρούν ότι τα σουβλάκια είναι ένα επιπλέον «έσοδο» για το Καρναβάλι της Ξάνθης μιας και καλύπτεται μέρος των εξόδων για τις στολές. Ωστόσο αρκετοί είναι εκείνοι που αναρωτιούνται που βρίσκονται όλοι αυτοί οι σύλλογοι , πλην ελαχίστων φωτεινών εξαιρέσεων, καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς και κυρίως τι πολιτιστικό προϊόν προσφέρουν στην κοινωνία της πόλης.

-Αυτό που πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα είναι η καθαριότητα( άσχημο να γίνεται σταχτοδοχείο το… καλντερίμι), η ποιότητα του ήχου (τ’ αυτιά σου, βουίζουν από τα ντεσιμπέλ που κάθε νύχτα τράνταζαν σοκάκια κι αρχοντόσπιτα) και να τηρείται αυστηρά το ωράριο ώστε να μην υπάρχουν προβλήματα στους μόνιμους κατοίκους της παλιάς πόλης.

-Ευοίωνη είναι η μεγάλη συμμετοχή των νέων που αποτελεί και το καινούργιο στοιχείο που ιδιαίτερα φέτος εμφανίστηκε με τον πιο έκδηλο τρόπο. Ο θεσμός άλλωστε χρειάζεται εμπλουτισμό και ανανέωση. 

Καλπάνης Μπάμπης

Δημοσιεύτηκε στην Kulturosupa: 

http://www.kulturosupa.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=8761:mpampiskalpanis&catid=115&Itemid=213