Τι είναι η πατρίδα μας;

Κομμάτια μιας επετείου…

Αιώνιο το ερώτημα: Τι είναι η πατρίδα μας; Μην είναι οι κάμποι; Μην είναι τα ψηλά βουνά; Μην είναι οι ήρωες; Μην είναι η θάλασσα; Μην είναι η γλώσσα; Μην είναι η φιλοξενία;

Και σήμερα; Τι είναι η πατρίδα μας; Μην είναι τα spreads, το ΔΝΤ, τα δανεικά, η διαφθορά, τα μαύρα ταμεία, το βρώμικο χρήμα, οι μίζες;

Η 25^η Μαρτίου εορτάζεται ως διπλή γιορτή, θρησκευτική και εθνική, συνοψίζοντας κατά μερικούς την ελληνορθόδοξη ενότητα (sic).

Τι μας θυμίζει αυτή την επέτειο εκτός από μερικές σελίδες στα σχολικά βιβλία και μερικές σημαίες-καμιά φορά ανάποδα βαλμένες- σε κάποια μπαλκόνια;

Τι είναι η πατρίδα μας;     

Σημαιούλες, κοσμοσυρροή, μπαλόνια, οικογένειες, παιδάκια, χειροκροτήματα, επευφημίες κι ομοψυχία.

Η παρέλαση αρχίζει για την εθνική μας παλιγγενεσία με το σχετικό εθνικό ρίγος. Διατηρείται πάντα το ρητορικό σχήμα, το θέαμα, η ανάγκη επίδειξης των δυνατοτήτων του έθνους, η υπερηφάνεια των συγγενών… Τα βασικά τελετουργικά δεν αλλάζουν. Η μαθητιώσα της εποχής καμαρωτή καμαρωτή! Άψογοι σχηματισμοί, συγχρονισμένο βήμα. Κορμιά σε παράταξη, με κοιλιά μέσα –καμιά φορά κι έξω-, κεφάλι ψηλά, ώμους κάτω. Χιλιάδες σημαιάκια ανεμίζουν, σχολικές και στρατιωτικές μπάντες παίζουν παιάνες. Άναρθρες κραυγές: «Ζήτω η 25^η Μαρτίου. Ζήτωωωωω!!!».

Μα οι εικόνες συνοδεύονται πάντα με επικές εκφωνήσεις από τα μεγάφωνα στις παρελάσεις και έπειτα τις μεγαλεπήβολες δηλώσεις πολιτικών, που προσθέτουν στην αθωότητα των εικόνων μια δόση υπερβολής και ένα εφαλτήριο σκεπτικισμού.

Πανομοιότυπα επαναλαμβανόμενοι οι εορτασμοί, με τις πολεμαχαρείς σχολικές γιορτές και τις συναφείς μιλιταριστικές παρελάσεις, τις απαγγελίες των σχολικών στιχουργημάτων και την κενολογία των ρητόρων, ενώ από το ένα μέρος δίνουν μια εικόνα συνέχειας του εθνικού βίου, από το άλλο έχουν φορτώσει τη γιορτή, όπως και τις άλλες εθνικές επετείους, με ικανή δόση ρουτίνας.

Αυτή τη χρονιά γιορτάζουμε, εκτός από την επανάσταση του 1821, την επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος και φυσικά την έξοδο από το μνημόνιο και την επιστροφή στις αγορές εντός του 2014 (!)

Η ελληνική επανάσταση συρρικνώθηκε μπροστά στο κουρασμένο βλέμμα μας. Δεν είμαστε μόνο ανάδελφον γένος αλλά κυρίως σουρεαλιστικόν. Την ίδια στιγμή που αυτή η κοινωνία διαλέγει ποιος θα την εκπροσωπήσει στην Eurovision , εορτάζει την 25^η Μαρτίου εμβαπτισμένη σε όλες τις εθνικοπατριωτικές κατασκευές για την Παλιγγενεσία.

Τι είναι η πατρίδα μας;

Ήλιος, γενναιοδωρία, καλοσύνη, αλλά και χαβαλές, οχαδερφισμός, ενίοτε παχυδερμισμός, αλλά και αυτοθυσία, γενναιότητα, θάρρος αλλά και ανασφάλεια, αδικίες, παραμορφωμένες εκδοχές ζωής. Όλα αυτά μαζί και το καθένα χωριστά.

 «Θα πεθαίνατε για την πατρίδα;».  Η απάντηση φαίνεται εύκολη, σχεδόν αυτονόητη, τέτοιες ώρες.

Για ποια πατρίδα όμως τελικά; Την πατρίδα της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, για την Ελλάδα του πολιτισμού, της ανεκτικότητας και των ανοικτών οριζόντων; Ή για την πατρίδα που λανσάρουν, με περισσή υποκρισία ή και οφθαλμοφανή μικρόνοια, οι πατριδοκάπηλοι και οι υπέρμαχοι της μισαλλοδοξίας, του ρατσισμού και του αυτάρεσκου απομονωτισμού;

Ποιος άραγε θα πέθαινε μόνο και μόνο εξυπηρετώντας σχέδια και σκοπιμότητες του ακραίου εθνικισμού, του αθεράπευτου μεγαλοϊδεατισμού και του θρησκευτικού φονταμενταλισμού, όσα λάβαρα κι αν έσπευδαν να επιστρατεύσουν;

Σ΄αυτήν την κοινωνία των φυγοκεντρισμένων στο κέρδος υπάρχουν- ευτυχώς - και κάποιοι άνθρωποι αρνούμενοι «την πολλή συνάφεια του κόσμου, μες στες πολλές κινήσεις και ομιλίες».

Το πέρασμα από τη σκλαβιά στην ελευθερία, από την εκμετάλλευση, την αδικία και την υποταγή στην κοινωνική δικαιοσύνη και τη δημοκρατία δείχνει ότι η συμμετοχική δράση των ανθρώπων συνέβαλε και μπορεί να συμβάλει στην ιστορική εξέλιξη και πρόοδο.

Αναμφισβήτητες αξίες είναι σήμερα η ειρήνη, η ελευθερία, η δημοκρατία, η αλληλεγγύη και η ισότητα που απολαμβάνουμε σε υψηλό βαθμό στην κοινωνία μας. Αναμφισβήτητοι είναι και οι αγώνες που έγιναν, μέσα και έξω από τα σύνορα μας, για την κατάκτησή τους. Αναμφισβήτητες είναι και οι αναγεννήσεις και οι πρόοδοι που έχουν κάνει τα έθνη μέσα από τις επαναστάσεις τους- εθνικές σαν την ελληνική ή κοινωνικές σαν τη γαλλική. Αναμφισβήτητα είναι και τα μαζικά εγκλήματα που έχουν γίνει μεταξύ λαών και εθνών για επεκτατικούς, εθνικιστικούς ή θρησκευτικούς λόγους.

Αυτό που μπορεί να αμφισβητηθεί σήμερα, είναι τι ακριβώς θέλουμε να γιορτάζουμε, με τι τρόπο και τι μήνυμα περνάμε στα παιδιά. Στα παιδιά που οι γιορτές γι’ αυτά –πέρα από ανάπαυλα και «καθισιό»-  είναι και λαχταριστή «τροφή» της αχόρταγης για γνώση μα κι εύπλαστης και παρθένας ψυχής τους. Θέλουμε να μάθουν την αξία της ειρήνης, της ελευθερίας και της δημοκρατίας ή να μάθουν πώς να γιουχάρουν;

Στη σημερινή εποχή οι πόλεμοι είναι αφροσύνη και πηγές συμφορών. Η ειρήνη, η ανάπτυξη, το περιβάλλον, ο πολιτισμός, οι επιστήμες πρέπει να εμπνέουν τις νέες γενιές και όχι τα πολεμικά συνθήματα και οι ανέξοδοι πατριωτισμοί. Γι’ αυτές τις αξίες θα πρέπει να μιλάμε στα παιδιά και όχι να ποτίζουμε τις ψυχές τους με το φαρμάκι του εθνικισμού. Κάποιος θα έπρεπε να τους πει ότι αληθινός πατριώτης είναι αυτός που αγαπάει την πατρίδα του, χωρίς να μισεί τις πατρίδες των άλλων.

Οι γιορτές είναι κάτι εύλογο και αφυπνιστικό. Από τη γιορτή της ποίησης μέχρι την Πρωτομαγιά και από την 28^η Οκτωβρίου μέχρι την Ανάσταση. Δοξάζουν ιδέες, αγώνες και θυσίες, καταδικάζουν καθεστώτα, προκαταλήψεις και κακουχίες, υμνούν την ελευθερία κι εναντιώνονται στο φασισμό. Κάπου εκεί ανάμεσα όμως, προάγουν δυστυχώς πολλές φορές το φανατισμό και τη μισαλλοδοξία. Κι αυτό γιατί στρέφουν τα «βέλη» τους και απέναντι σε ομάδες ανθρώπων που, όπως και να το κάνουμε είναι , και θα είναι για πάντα, γύρω μας κι ανάμεσά μας.

Μπορείς να εξοστρακίσεις για πάντα από τον κόσμο το φασισμό, αλλά όχι τους λαούς που τον ασπάστηκαν στο παρελθόν. Μπορείς να εξοστρακίσεις για πάντα τον επεκτατισμό, τον βανδαλισμό, την ξένη κυριαρχία, αλλά δε μπορείς να εξαφανίσεις τους Τούρκους, τους Ενετούς ή τους Γερμανούς.

Γι' αυτό στις εθνικές εορτές, τα "βέλη" είναι καλό να στρέφονται σε Ιδέες και όχι σε Λαούς. Και γι’ αυτό απαιτείται διεθνής συνεργασία και διάλογος. Στο ερώτημα «ποια ιστορία πρέπει να διδαχτεί στο σχολείο», η απάντηση δεν μπορεί παρά να είναι «ποιον κόσμο θέλουμε», και άρα βαθύτατα… πολιτική.

Τι είναι η πατρίδα μας;

Πατρίδα μας είναι : Ο Ένας προς τον Άλλον.

Πατρίδα μας είναι ένας στίχος μέσα στο χρόνο. Ή ένας καθρέφτης για να βλέπουμε τον εαυτό μας. Αυτό που αγαπήσαμε είναι η πατρίδα μας. Κι αν μόνο τον εαυτό μας αγαπήσουμε, τότε η πατρίδα μας είναι λίγη. Και κινδυνεύει…

Μέσα στην «εθνική μου μοναξιά» έπνιγα τον θρίαμβο των έξω. Ξένος στη γιορτή και το μεθύσι και ξεχασμένος στην παλίρροια των αρχαίων βεγγαλικών.

Μπάμπης Καλπάνης
Δημοσιεύτηκε στην Κ:
http://www.kulturosupa.gr/index.php/sintaktes-kai-stiles/ti-einai-i-patrida-mas-2964/#.U-1jU_l_vtY