Νωθρές,
ασθενικές και σκάρτες οι πρώτες μαγιάτικες μέρες του μήνα, με ξαφνικές ραγδαίες
βροχές που θεωρούνταν αυτόν το μήνα ως κακός οιωνός από τον θυμόσοφο λαό μας,
εξ’ ού και η παροιμία: «στο κακορίζικο χωριό, το Μάη ρίχνει το νερό». Μέρες
ασθενικές που δημιουργούν μια θολούρα στο μυαλό και νιώθεις διαρκώς σε
αποδιοργάνωση. Θες η άνοιξη που δεν
θέλει να έρθει και κρύβεται πίσω από έναν ήλιο που όσο λαμπερός κι αν
δείχνει έχει εκείνη τη ολοφάνερα παροδική λάμψη, που χάνεται ξαφνικά μέσα στη
γκρίζα συννεφιά. Θες η πολιτική ψύχρα
της σκάρτης προεκλογικής περιόδου που σε μαχαιρώνει νιώθοντας ότι ο
χειμώνας δεν έφυγε και παραμονεύει ανά πάσα στιγμή να τρυπώσει και πάλι στη ζωή
μας. Θες η ακατάσχετη βαβούρα που σε
κάθε προεκλογική περίοδο παραμονεύει σαν βόμβα έτοιμη να σκάσει και να
θρυμματίσει τα πάντα γύρω της…
Για ακόμη
μια φορά το όνομα της Θράκης το είδαμε
να φιγουράρει σε άρθρα, σχόλια ρεπορτάζ, αναφορές ανταποκριτών, «έγκριτων» σχολιαστών
που επιδόθηκαν σε μια πλειοδοσία ακατάσχετης τηλεοπτικής εθνικοφροσύνης. Την
ώρα που υποχώρησε (;) η απόσυρση της
υποψηφιότητας της Σαμπιχά Σουλεϊμαν και η συνακόλουθη εθνική υστερία την οποία
εμπορεύθηκαν τα ΜΜΕ , για ακόμη μια
φορά αποτυπώθηκε η παντελής άγνοια τους για τη δομή της κοινωνίας, τα προβλήματα
και τις προοπτικές της περιοχής. Η Θράκη δυστυχώς πέφτει πολύ μακριά για το αθηνοκράτος
και τα κυρίαρχα ΜΜΕ της απέδειξαν περίτρανα πως αδιαφορούν κατ’ ουσίαν για την
«ευαίσθητη» περιοχή, και ό,τι απ’ αυτή παρουσιάζουν είναι στο πλαίσιο του
«γαργαλιστικού» εθνικισμού, που είναι καθ’ όλα ευπώλητο προϊόν.
Η Θράκη
αντιμετωπίστηκε και πάλι σαν ένας εξωτικός τόπος όπου κατοικούν περίεργοι
«ιθαγενείς» με διαφορετική γλώσσα, θρήσκευμα και τρόπο ζωής που αποβλέπουν στην
απόσχιση της Θράκης από τον εθνικό κορμό! Ο αγωνιώδης δημοσιο-καφρικός αγώνας
για το κυνήγι της τηλεθέασης επέτεινε την εθνικιστική κινδυνολογία και αναδείχθηκαν τα χρόνια στερεότυπα του
«ανάδελφου έθνους» μας που απειλείται πανταχόθεν και ιδιαίτερα από τη γείτονα
Τουρκία, τους «γκρίζους λύκους», το προξενείο, τους «ψευτομουφτήδες» και την
κυρία… Σουλεϊμάν! Κινδυνολόγοι «αναλυτές», αθηναίοι θρακολόγοι που συνεχίζουν
να παπαγαλίζουν τις γνωστές εθνικές μεγαλοστομίες. Καριέρες που χτίζονται και
πολιτικά συμφέροντα που μαζικά υπηρετεί η καπηλεία της εθνικοφροσύνης και η
ψηφοθηρία που εμπορεύεται κατ’ αποκλειστικότητα την ιστορική μνήμη.
Απαγορευμένες
λέξεις, εθνικοθρησκευτικά υποκατάστατα, «εθνική αλήθεια», επιλεκτική μνήμη,
κουτοπόνηρο διακομματικό μπλοκ, πολιτική και επιχειρηματολογία διάτρητες, το
όπλο του αυτοπροσδιορισμού, πολιτικές απόσχισης, περιορισμού και “εθνικής
αντιμετώπισης” με μηχανισμούς και παραμηχανισμούς, με υπηρεσίες και
παραυπηρεσίες. Τίτλοι, επικεφαλίδες, ρεπορτάζ και επιχειρήματα για το «τι αλήθεια
συμβαίνει στην Θράκη», τα οποία αναπαράγονται στον κυρίαρχο δημόσιο λόγο σχεδόν
αυτούσια τις τελευταίες δεκαετίες. Για άλλη μια φορά επικράτησαν τα
στερεότυπα περασμένων δεκαετιών και οι αδιέξοδοι εθνικοί μύθοι που έχουν
ξεπεραστεί από νέες πραγματικότητες και νέες ανάγκες του πληθυσμού της
περιοχής. Μια εκτός τόπου και χρόνου οχλοβοή,
σαν να μην υπάρχει συναίσθηση της επείγουσας κατάστασης που βιώνουμε και που
εξαϋλώνει κάθε ίχνος ελπίδας…
Αναλύσεις
επί αναλύσεων και κενολογία γυρνώντας μας στο πρόσφατο πολιτικό παρελθόν. Ήταν
Μάιος του 2006 όταν η Γκιουλμπεγιάζ
Καραχασάν, πομακικής καταγωγής, από τα καπνοχώραφα της Γλαύκης έγινε η
εκλεκτή του ΠΑΣΟΚ για τη διεκδίκηση της Υπερνομαρχίας Δράμας-Καβάλας-Ξάνθης. Αρχίζει
τότε το παιχνίδι των ΜΜΕ, το οποίο παρακολουθεί άφωνη η κοινή γνώμη. Οι
δημοσιογράφοι αρχίζουν το κυνηγητό, αναζητούν την οικογένειά της και φτάνουν ως
τα πιο απόμακρα Πομακοχώρια της Ξάνθης, για να καταγράψουν τις αντιδράσεις
χριστιανών και μουσουλμάνων της Θράκης.
Οι περισσότεροι Έλληνες ανακαλύπτουν στα «παράθυρα» μια άγνωστη μειονότητα στη
Θράκη και από τα δελτία μυούνται στις ιδιαιτερότητες της: Πομάκοι,
τουρκογενείς, αθίγγανοι, ένας άγνωστος κόσμος στο ευρύ κοινό. Παρακολουθούν την
Γκιουλμπεγιάζ με τα ιδιότυπα ελληνικά και το σταθερό βλέμμα να συγκινεί τα
τηλεθηρία των Αθηνών. Στο πρόσωπο της καθρεφτίζονται οι πολιτικές αποκλεισμού με
ιδιαίτερο κόστος για την περιοχή της με κυριότερη την πολιτική της «μπάρας», η
μπάρα που χώριζε τα πομακοχώρια από την υπόλοιπη Ελλάδα και τις «ειδικές άδειες
εισόδου» που ίσχυαν έως το 1995. Εκείνη βάζει προτεραιότητες και επιθυμεί να
μιλήσει για τα προβλήματα της περιοχής και την ανυπαρξία έργων των τότε
νομαρχιών. Για προβλήματα κοινά που αντιμετωπίζουν όλοι οι κάτοικοι της
περιοχής είτε προέρχονται από τη μειονότητα είτε από την πλειονότητα. Βάζει στο
τραπέζι του διαλόγου τα θέματα της ανάπτυξης, της ανεργίας που ήδη μάστιζε ένα
μέρος των νέων της περιοχής. Θέλει να μιλήσει για τα κοινωνικά προβλήματα, για
τον αναλφαβητισμό των νέων και τις περιθωριοποιημένες μουσουλμάνες γυναίκες.
Ωστόσο τα αρπακτικά των Αθηνών στρέφουν
τη συζήτηση σ’ ένα πιο γαργαλιστικό θέμα, εκείνο της θρησκείας. Προκαλείται
τότε μεγάλος ντόρος γύρω από το όνομα της ενώ και τότε υπουργός της ζητά να
δώσει εξετάσεις εθνικοφροσύνης! Τότε πολλοί ήταν εκείνοι που έσπευσαν να
κατηγορήσουν την επιλογή του Παπανδρέου ότι βιάστηκε, δεν έκανε διαπραγμάτευση
και επελέγη η υποψηφιότητα της από τα κεντρικά και χωρίς τις ευλογίες της
μειονότητας. Ελληνοτουρκική ιστορία, εξωτερική πολιτική, τοπικοί καταναγκασμοί
και εξαρτήσεις πολλών δεκαετιών αναμετρούνται τότε αιφνιδίως στο πρόσωπο της
28χρονης τότε Γκιουλμπεγιάζ.
Σήμερα το ίδιο σίριαλ μοιάζει να
επαναλαμβάνεται στο πρόσωπο της Ρομά Σαμπιχά Σουλεϊμάν. Γιατί όπως και στην
ιστορία και τη ζωή έτσι και η πολιτική κύκλους κάνει. Μα ο κύκλος εδώ
αποδεικνύεται φαύλος και μοιάζει επαναλαμβανόμενο το άλγος…
Τι στ’
αλήθεια συνέβη με την Σαμπιχά από την Ξάνθη και το ευρωψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ; Είναι
όντως τόσο «απλά» τα πράγματα όπως τα παρουσίασαν; Το σίγουρο είναι πως ενώ
αρχικά την πρότειναν, «κατάλαβαν» αργότερα ή καλύτερα τους είπαν, ότι θα τους
κόψει ψήφους της μειονότητας και αμέσως την αντικατέστησαν. Το εάν έπραξαν καλά
δε θα το κρίνουμε εδώ αλλά θα το κρίνει οσονούπω η κάλπη… Το λυπηρό της
υπόθεσης είναι ότι η νοοτροπία παραμένει
η ίδια. Κόμματα και πολιτικοί που όλα αυτά τα χρόνια προτιμούν να κινούνται όχι στην αλήθεια της Θράκης, αλλά
στη δική τους παντογνωστική πραγματικότητα. Πολιτικές κινήσεις με
προχειρότητα και επιπολαιότητα, κινούμενες πάντα στην ευκολία του εντυπωσιασμού…
Και όσο εύκολα εντυπωσιάζονται άλλο τόσο εύκολα αλλάζουν γραμμή. Με απίστευτη απολυτότητα και «πολιτικά
τετελεσμένα» και παντελή άγνοια, οι έως
σήμερα υπεύθυνοι της εγκατάλειψης της Θράκης, θυμήθηκαν τον «πατριωτισμό»
τους... και εξ αριστερών και εκ δεξιών... με κύριο στόχο (μικρο)κομματικά
οφέλη. Μιας άγνοιας που η περιοχή της
Θράκης την έχει πληρώσει ακριβά. Και το πιο ντροπιαστικό με τη μειονότητα
της Θράκης είναι ότι σε λίγες μέρες θα την έχουν ξεχάσει παντελώς. Ο λαός της
λήθης, του εντυπωσιασμού, του ψευτοενδιαφέροντος με κύριο στόχο το άρμεγα
ψήφων.
Η ιστορία με
τη Σαμπιχά ανέδειξε κι ένα άλλο σοβαρό ζήτημα, το γεγονός ότι κάθε φορά που το πολιτικό σύστημα έχει
εκλογές θυμάται οικισμούς όπως το Δροσερό Ξάνθης, το Αλάν Κογιού Κομοτηνής και
την οδό Άβαντος Αλεξανδρούπολης. Οικισμούς γκέτο, ανοιχτές πληγές μέσα στις
πόλεις της Θράκης. Τις μέρες αυτές είναι συχνές οι επισκέψεις των εμπόρων των
προσδοκιών τους, των ψηφοσυλέκτων. Τις μέρες αυτές γίνονται «ισότιμοι» συμπολίτες μας και θεωρούνται
σημαντικός παράγοντας στον εκλογικό αγώνα των παρατάξεων αλλά μέχρι εκεί. Όλα
τελειώνουν με τις εκλογές. Μετά τις εκλογές καθίστανται ανύπαρκτοι, αόρατοι και
ζουν αποκλεισμένοι στην αθέατη πλευρά των πόλεων σε συνθήκες κοινωνικού
αποκλεισμού, ανέχειας και εξαθλίωσης. Ωστόσο είναι εκεί για να μας θυμίζουν και
τη δική μας «απάθεια» και έμμεση συνενοχή. Είναι μια ενοχλητική εικόνα στη
μνήμη μας, είναι η πραγματικότητα που θέλουμε να ξεχάσουμε, που δε θέλουμε να
παραδεχθούμε ό,τι υπάρχει, όμως πάντα είναι εκεί.
Βασική αρχή
της δημοκρατικής κοινωνίας που τόσο παινευόμαστε είναι ο σεβασμός της
διαφορετικότητας . Μιας δημοκρατίας που
παπαγαλίζει το «Θράκη πρότυπο πολυπολιτισμικής συμβίωσης» και προβάλει ως
τουριστικό ατού την πληθυσμιακή και πολιτισμική πολυχρωμία της.
Απαραίτητη όμως
προϋπόθεση για να την ισότητα είναι να αντιμετωπίζεις τα όμοια όμοια και τα
διαφορετικά διαφορετικά. Η ιστορία είναι αλήθεια ότι γράφεται από «τις μεγάλες
αλλά μικρόψυχες δυνάμεις», σαν αυτές πού «υπέγραψαν φαρδιά πλατιά την συνθήκη της Λωζάννης» αλλά οι αληθινές ιστορίες ανήκουν στους
ανθρώπους που αυτοί οι ίδιοι βιώνουν τη χαρά, την πίκρα, την ειρήνη η τον
πόλεμο. Άνθρωποι που τους βάζουν πάντα στο επίκεντρο των πολιτικών
αντιπαραθέσεων και των προσωπικών τους επιδιώξεων. Πολιτικοί και κόμματα που παζαρεύουν
τη μειονοτική ψήφο, ως μια “αυτιστική” πολιτικά ψήφο και αντιμετωπίζουν τη
μειονότητα ως μια “αυτιστική” πολιτικά κοινωνία. Είναι όμως Άνθρωποι με το «Α»
κεφαλαίο και όχι κουκιά και ψήφοι… Άνθρωποι
που ζουν σε μια περιοχή όπου οι ψίθυροι είναι πάντοτε περισσότεροι από τον
καθαρό λόγο… Σ’ έναν τόπο όπου, όπως μου είχε πει κάποτε και ο Χασάν από το
Αλάν Κογιού, « δε θέλουν να λέμε αυτό
που είμαστε, αλλά αυτό που θέλουν οι άλλοι να είμαστε».
Μπορεί να
μην κρίνω με την αριστερή πολιτική ορθότητα του υποψήφιου καθηγητή ωστόσο η
συμβίωση των ανθρώπων δεν κρίνεται από τις κενές περιεχομένου πολιτικές
δηλώσεις και επιστημονικές εκφράσεις τύπου «πράγμα» αλλά μέσω της επαφής με
τους ανθρώπους που δείχνουν να τα καταφέρνουν μια χαρά, όταν λείπει η πολιτική.
Άλλωστε είναι γνωστό πως η πολιτική
γεννά προβλήματα. Και οι πολιτικές παρεμβάσεις είτε γίνονται για εθνικούς λόγους
είτε για λόγους συμφερόντων, δεν παύουν όμως να γίνονται σχεδόν πάντα εις
βάρους των ανθρώπων.
Στη Θράκη αυτά που μας ενώνουν, τα
προβλήματα και οι ανάγκες της ζωής, είναι απείρως περισσότερα από όσα μας
διαφοροποιούν. Συμπορευόμαστε
και ζούμε με τις ίδιες αγωνίες και τα ίδια άγχη σε κοινές διαδρομές στο
σχολείο, την εργασία, τη διασκέδαση, τη ζωή.
Διαδρομές κι
ιστορίες για όλα αυτά που μας φέρνουν κοντά ή μας χωρίζουν, αυτά που μας κάνουν
καλό ή μας πληγώνουν. Έστω κι αν οι ιστορίες μας δεν έχουν καμία σχέση με
εκείνη τη μακρινή ιστορική πραγματικότητα… Η κοινή μοίρα και ο τόπος φέρνουν
κοντά ανθρώπους που αγωνιούν κάθε μέρα να ζήσουν και να ξετυλίξουν το κουβάρι
της διαφορετικότητας, με την έννοια του ξεχωριστού που δένει τους ανθρώπους
μεταξύ τους. Ένα κουβάρι που ξεδιπλώνουμε δημιουργώντας τις δικές μας ιστορίες.
Μπάμπης
Καλπάνης
Δημοσιεύτηκε στην Κ:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου